Thiết bị chụp X-quang tổng hợp dùng trong y tế là thiết bị phát tia X được lắp đặt cố định và sử dụng để chụp chẩn đoán bệnh trong y tế; được phân biệt với thiết bị X-quang soi chiếu, thiết bị X-quang tăng sáng truyền hình, thiết bị X-quang chụp răng, thiết bị X-quang chụp vú, thiết bị chụp X-quang di động, thiết bị chụp cắt lớp vi tính CT Scanner, thiết bị X-quang đo mật độ xương, thiết bị X-quang chụp can thiệp và chụp mạch, thiết bị X-quang thú y.
Thiết bị chụp X-quang tổng hợp dùng trong y tế
Trung tâm Kiểm định Hiệu chuẩn Vùng 3 phối hợp với Trung tâm Kỹ thuật an toàn bức xạ II cung cấp dịch vụ kiểm định thiết bị x - quang dùng trong y tế theo Thông tư 27/2020/TT-BKHCN. Trung tâm Kỹ thuật an toàn bức xạ II là đơn vị được Cục An toàn Bức xạ và Hạt nhân cấp giấy hoạt động dịch vụ hỗ trợ ứng dụng năng lượng nguyên tử, và được phép kiểm định thiết bị bức xạ theo Giấy phép số: 41/2019/ĐK/ATBXHN.
Trung tâm mong muốn bệnh viện, cơ sở cùng hiểu rõ về bản chất của việc kiểm định thiết bị bức xạ nhằm đảm bảo đến sức khỏe của nhân viên bức xạ và bệnh nhân. Vì thế, Quý bệnh viện và cơ sở sử dụng thiết bị bức xạ cần nắm vững những thông số kỹ thuật và định nghĩa về nó như sau:
-
Các yêu cầu chấp nhận là các yêu cầu tối thiểu hoặc giới hạn phải đạt được đối với các đặc trưng làm việc của thiết bị chụp X-quang. Các yêu cầu chấp nhận thường liên quan đến độ chính xác của các chế độ đặt thiết lập và các điều kiện làm việc của thiết bị.
-
Kiểm định thiết bị chụp X-quang là việc kiểm tra và chứng nhận các đặc trưng làm việc của thiết bị bảo đảm theo các yêu cầu chấp nhận.
-
Điện áp đỉnh (kVp) là điện áp cao áp đỉnh sau khi chỉnh lưu đặt vào giữa anot và catot của bóng phát tia X.
-
Thời gian phát tia là thời gian thực tế mà thiết bị chụp X-quang phát tia X.
-
Dòng bóng phát là cường độ dòng điện chạy từ anot đến catot của bóng phát tia X trong thời gian phát tia.
-
Hằng số phát tia (mAs) là tích số dòng bóng phát (tính theo miliampe, mA) và thời gian phát tia X (tính theo giây, s).
-
Liều lối ra là giá trị liều bức xạ gây bởi chùm bức xạ phát ra của bóng phát tại một điểm.
-
Độ lặp lại liều lối ra là thông số đánh giá đặc trưng của thiết bị chụp X-quang tạo ra cùng một giá trị liều lối ra khi sử dụng cùng một chế độ đặt để chụp như nhau.
-
Độ tuyến tính liều lối ra là thông số đánh giá đặc trưng của thiết bị chụp X-quang tại cùng một giá trị điện áp đặt khi tăng giá trị đặt hằng số phát tia mAs sẽ tạo ra liều lối ra với cường độ tăng tương ứng. Ví dụ, tại chế độ đặt 70 kVp và 20 mAs liều lối ra đo được là 50 mR, khi đó thiết bị chụp X-quang phát tia tại chế độ đặt 70 kVp, 20 mAs cần phải tạo ra liều là 100 mR tại cùng điểm đo.
-
Kích thước tiêu điểm hiệu dụng là kích thước tiêu điểm thực tế (tính theo mm) của bia để tạo ra tia X.
-
Độ chuẩn trực của chùm tia X là mức độ vuông góc của chùm tia X trung tâm với bộ phận thu nhận tia, được đánh giá qua độ lệch chuẩn trực (là độ lệch của tia trung tâm khỏi hướng vuông góc với bộ phận thu nhận tia).
-
Độ trùng khít giữa trường sáng và trường xạ là độ trùng khít giữa trường ánh sáng tạo ra bởi bộ khu trú chùm tia so với vùng chiếu xạ do chùm tia X từ bóng phát tạo nên trên tấm ghi nhận ảnh (Phim chụp hoặc tấm ghi nhận ảnh kỹ thuật số).
-
Chiều dày hấp thụ một nửa (HVL) là chiều dày của tấm lọc hấp thụ mà giá trị liều bức xạ của chùm tia X sau khi đi qua nó còn bằng một nửa so với giá trị đo khi không có tấm lọc hấp thụ.
Theo QCVN 11:2015/BKHCN - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với thiết bị X-quang tổng hợp dùng trong y tế (Ban hành kèm theo Thông tư 28/2015/TT-BKHCN ngày 30 tháng 12 năm 2015 và có hiệu lực từ ngày 01 tháng 06 năm 2016) quy định:
A. Các mục kiểm định trong thiết bị chụp X-quang tổng hợp dùng trong y tế
1. Kiểm tra ngoại quan
2. Kiểm tra điện áp đỉnh (kVp)
3. Kiểm tra thời gian phát tia
4. Kiểm tra liều lối ra
5. Kiểm tra tiêu điểm,đặc trưng chùm tia và lọc chùm tia
B. Quy trình kiểm định thiết X-quang tổng hợp dùng trong y tế:
1. Kiểm tra ngoại quan
-
Kiểm tra thông tin thiết bị chụp X-quang
-
Kiểm tra chuyển mạch (hoặc nút bấm đối với các thiết bị chỉ thị số) đặt chế độ và các chỉ thị
-
Kiểm tra hoạt động cơ khí của các hệ thống
-
Kiểm tra độ chính xác chỉ thị khoảng cách
2. Kiểm tra điện áp đỉnh
3. Kiểm tra độ chính xác thời gian phát tia
4. Kiểm tra liều lối ra
5. Kiểm tra kích thước tiêu điểm hiệu dụng của bóng X-quang
6. Kiểm tra độ chuẩn trực của chùm tia X
7. Kiểm tra độ trùng khít giữa trường sáng và trường xạ
8. Kiểm tra lọc chụp tia sơ cấp - Đánh giá HVL
C. Thiết bị, dụng cụ kiểm tra phục vụ kiểm định thiết bị chụp X-quang tổng hợp dùng trong y tế
Phantom Pro-Fluo 150 Thiết bị kiểm định máy X-quang
D. Tần suất kiểm định thiết bị chụp X-quang tổng hợp dùng trong Y tế:
-
Lần đầu đưa vào vào sử dụng
-
Kiểm định định kỳ hai năm một lần
-
Sau khi lắp đặt lại hoặc sửa chữa
Quý khách có nhu cầu kiểm định, hiệu chuẩn thiết bị, vui lòng liên hệ theo địa chỉ:
Trung tâm Kiểm định Hiệu chuẩn Vùng 3
Địa chỉ: Số 69, đường số 8, phường An Khánh, Tp. Thủ Đức, Tp.HCM
Văn phòng GD và phòng thí nghiệm: Đường DX17, Phú Thọ, Phú Chánh, TX. Tân Uyên, Bình Dương.